EDIKTOA

1. Zer da ediktoa?

 Ediktu agintaldia edo dekretu magistratu autoritatean emana da. Kontzeptua,                                Latinez Edictum, erabiltzen da hitz hau erromatar magistratuen bere judizioko gaiei  buruz hitz egiteko. Antzinako Erroman, magistratuak bandoen iturri nagusiak ziren. Pretorea magistratua zen nor justizia administratzeaz arduratzen zena. Pretore hiritarra   edo pretore peregrinoa zela esan al zen.

Ediktuak betikoak edo bat-batekoak izan zitekeen. Beste sailkapen bat izan zezakeen  traslaticium eta novum, hitz guztiak Latinezkoak ziren. Historian zehar hainbat edikto inportanteak egon dira, hauek mugarriak ziren kausa batzuengatik. Adibidez, Milango ediktoa.

Gaur egun, ediktoko nozioa erreferentzia egiten dio judicial komunikazio bati, honek publikatzen da esateko nola zerbait oso importantea izango dela guztiotzako. Adibidez: El Juzgado Nro. 8¨ publikatzen dute guztiok empresas aldatu behar zutela 31 egunetan komunikatzeko.

2. Zer esaten du Milango ediktoa? ( nor, zer esaten du, noiz)

Milango Ediktua, kristautasunaren tolerantzia izenarekin ere ezagutzen dutena, Milanen aldarrikatu zen 313 urtean. Ediktu horren bidez, erlijio-askatasuna ezarri zen Erromatar Inperioan eta zenbait erlijio-talderen aurka jazarpenei amaiera eman zitzaien. Konstantino I.a Handiak eta Liziniok mendebaldeko eta ekialdeko erromatar inperioetako agintariak sinatu zuten ediktua

Milango Ediktuak kristauen onarpen ofiziala ekartzeaz gain, Erromatar Inperioan aldaketa sakonak eragitea ekarri zuen berekin, baita Elizaren hedatzea ere. Ediktuaren ondorioz, agintari erromatarrek konfiskatutako bilera eta gurtza-lekuak itzuli zitzaizkien kristauei. Kristautasunak legitimitate-estatusa lortu zuen paganismoarekin batera, eta Erromatar Inperioko erlijioa izatera iritsi zen.

3. Zer esaten du Tesaloniko ediktoa? (nor, zer esaten du, noiz)

Graciano, Valentiniano (II) eta Teodosio Augusto Constantinopla hiriari esandakoa zen:

«Gure bihozberatasuneko administrazioak gobernatzen dituen herri guztiak erlijioa izan daitezela nahi dugu Pedro apostolu jainkotiarrak eman zituela erromatarrak, gaur arte hura bera predikatu zuen bezala predikatu dituen, eta nabaria Dámaso aita santua eta Alexandriako, Pedro-ko apezpikua, santutasun apostolikoko gizona, izatea denak. Hau da, doktrina apostolikoaren eta doktrina ebanjelikoaren arabera sinesten dugu Aitaren jainkotasun bakarrean, Semearen eta maiestate berdineko eta Trinidad errukitsuko kontzeptuaren azpian Espiritu Santuko. Ordenatzen dugu izan dezatela arau honi, gainerakoak zoroak eta zeinen gainean heresiaren doilorkeriak pisatuko duen eroak epaitzen ditugu berriz, jarraitzen dioten kristau katolikoko izena. Bere bilera-lekuek ez dute eliza-izena jasoko eta, mendeku jainkotiarreko lehenik eta behin, arrazoi izango dira, eta gero gure ezin ederrago borondatea jarraituz hartuko dugun berezko ekimenak kaltetuko ditu.»

Tesalonikako martxoko Kalendas-etako hirugarren egunean, Graciano Augusto-ren bosgarren kontsulatuan eta Teodosio Augusto-ren lehenik eta behin, emanda.

4. Zein da kristauentzat duen ondorioak?

·         Milango Legezko Abizuaren ondorioak hauek izan ziren:

-Kristauen jazarpenen amaiera.  

-Kristautasuna, paganismoaren gainetik egindako aurrerapenaren hasiera.     

-Constantinoren aldetik, kristau indarrari egindako onarpena.
                         
-Constantino, beste erlijioei emandako abantaila ekonomiko berberak eman zion Kristautasunari.  

-Eliza bikainenak eraikitzea agindu zuen Constantinok.                   

-Estatuaren eta Elizaren arteko harremanak nahiko estutu ziren.

·         Tesalonikako Legezko Abizuaren ondorioak hauek izan ziren:      

-Apezkikuek maila inperial eta zibila lortu zituzten.    
                                        
-Jaiak eta egutegi zibila ohituren arabera ezarri ziren.

-Moral kristauaren aurkakoak ziren legeak aldatu egin zituzten.  

-Emperadorea, elizaren eta estatuaren barneko arazoak erregulatzen saiatu zen.    

-Botere zibila, estatuaren  zereginetan sartu zen.       

-Elizaren boterea, zeregin zibiletan sartu zen.