MARTIN LUTERO

Nor da Martin Lutero?

Martín Lutero protestantismoa hasi zuen teologo eta erreformazaile erlijioso aleman bat zen. Europaren historia berriaren pertsonai nagusi bat izan zen, bere influentzia politikara, ekonomiara, hezkuntza filosofikora, hizkuntzara, musikara eta kulturaren beste espazio batzuetara edatu zen.

Eisleben-en jaio zen 1483ko azaroaren 10ean, nekazari familia batean. Bere aita Eisenach-en edukazio on bat hartu zuen.


1501an Erfurt-eko unibertsitatean sartu zen. Han 1502an lizenziatu zen eta 1505ean doktoratu zen. Gero deretxoa ikasi nahi izan zuen, bere aitak nahi zuen bezala, baina 1505eko udan bapatean ikasketak utzi zituen, bere liburuak saldu zituen eta Erfurt-eko Agustinoen monastegian sartu zen, jokaera hau bere lagun eta familiari arritu zituen. Monastegian nobiziadoarentzako jarritako legeak bete zituen baina ez zuen Jaingoikoarenganitzaroten zuen bakea aurkitu. 1506eko udazkenean monjea egin zen eta urte bat geroago apaiz egin zen.
1508.ean Wittenberg-eko unibertsitatean barneratze maila filosofiko batera apuntatu zen. 1509.ean teologian lizenziatu zen eta Erfurt-era itzuli zen. 1510.eko azaroan Erroma bisitatu zuen zazpi monastegi Agustinoen errepresetatzaile bezala eta bisitante baten ohiturazko jokaera erlijiosoak bete zituen.. 1512an doktoratu zen eta onartu zuen teologia biblikoaren katedra, hil arte konserbatu zuena.
Matin Lutero predikatzaile, irakasle eta administratzaile oso aktiboa izan zen. Bere ikasketak Itun Berrian kristauak beraien fedearengatik, eta Jainkoaren graziarengatik salbatzen direla eta ez beraien merituengatik pentsatsera eraman zuten.

 Zeintzuk dira bera egiten dituen proposamenak eta zergatik?

Barkamena barkaberatasun salmenta kritikatzen hasi zen eliza katolikoak dispentsatzen zituen bekatuengatik.

Lutero-k babesten zuen fededunaren salbazioa fedeagatik soilik lortzen zela, horregatik aita santuaren autoritatea uko egiten zuen eta aitortzen zuen Bibliara autoritate bakar bezala, kristauek bere ama-hizkuntzaz eta ez latinez ohitura zen bezala irakurri behar zutenera.
 

Lutero-k Bibliako jatorrizkoak Eliza kristaua  irakaspenetara itzul zedila bultzatzea bereizgarri izan zuen eta honekin eliza kristauen restructuración bat egin zuen Europan.

Martín Lutero-k 1517ko Erreforma protestantea hasi zuen "95 Tesiak" eseki zituenean Wittenberg-en eliza bateko atean, Alemanian. Hurrengo urteetan, bere sinesteetan eta ideietan arreta zabala, ospea eta ospea irabazi zituzten. Erlijioari buruz Lutero-ren ideiak nabarmentzen ziren Eliza Katolikoaren eta garaiaren praktiken doktrinekin, elizarako mehatxuan eta bere lidergo-paperean bizitza publikoa bihurtu zuten.

 Lan garrantzitsuenak/ ezagunak

-Biblia alemanera itzuli zuen eta esan zuen. 

-Idatzi zituen "bakera Bultzatzea", "Alemaniako Katixima", "Alemaniako Meza" eta beste lan batzuen artean, 95 proposamenen (1517ko urriaren 31ren ), "Kirchenpostille-a"

-"Aitasantutza erromatarraren kontra" 

-Hiru «idazki erreformista» handi: Alemaniako nazioaren noblezia kristaurako deia, La Elizako eta askatasun kristauaren gaineko gatibutasun babiloniarra.