ARTE ERROMANIKOA
Erromanikoa XI.
eta XII. mendeetan Europan garatu zen artea da, erlijiosoa neurri handi batean.
Erdi Aroko lehen artea edo estiloa dela esan dezakegu, eta ezaugarri nagusi
berberak izan zituen Europa osoan.
Garapen handia izan zuen eta berehala hedatu zen mendebaldeko Europan
zehar; hedapen horretan, erromesaldiek (Santiago Bidea) eta Cluny ordenak
garrantzi handia izan zuten. Hedapenaren arrazoiak:
· Aurrerapen ekonomikoa eta kulturala.
· Mugimendu erlijiosoen indartzea.
· Garaiko populazioaren hazkuntza.
1.
ARKITEKTURA
Arte erromanikoaren espresio-biderik nagusiena da,
eskultura eta pintura bere zerbitzuan. Batez ere erlijiosoa da; Eliza eta
monasterioa dira eraikuntza zabalduenak.

a) ELIZAK:
· Oinplanoa: gurutzadura latinoa. Buruan,
normalean, abside erdizirkularra izaten dute. Absidea barnealdetik inguratuz
korridore edo galeria aurki dezakegu, girola edo deanbulatorio izenekoa.
Absidioloak ere izan daitezke, absidean
dauden kapera erdizirkularrak.
· Normalean hiru nabe.
· Kanoi-ganga erabiltzen zuten.
Ø
Estalkiaren
pisua dela eta. Hori da hain zuzen ere arkitektura erromanikoaren ezaugarri
nagusia: hormak nagusitzen dira baoen
aurrean. Horregatik, garai honetako eraikuntzak ilunak eta itxiak dira.
Ø
Barnealdean,
fajoi-arkua eta pilare sendoak; kanpoaldean, sendogarriak.
Ø
Erdiko
gangaren pisua alboetako nabeek jasaten dute; hauek, normalean, erdiko nabearen
ia altuera berdina izaten dute. Beraz, argi gutxi sartzen da.
· Dekorazio elementuen urritasuna.
· Fatxadak:
Ø
Sendogarriak,
dorreak aurrealdean, absideak buruan.
Ø
Portadak
azpimarratzekoak dira.
§ Bi funtzio.
§ Elementuak: arkiboltak, tinpanoak, janbak,
mainelak, dintelak, etab.
· Adib.: Santiagoko katedrala, Jakakoa, Sta
Maria Ripoll-ekoa, etab…
b) MONASTERIOAK:
· Zibilizazioarekiko urrun eta bereiztuta
egoten ziren lekuetan eraikitzen zituzten.
· Erakunde erlijioso eta babes-leku ziren
eta indar politiko, sozial eta ekonomiko handia zuten.
· Kultur guneak izan ziren, garai hartako
kultura eta Elizaren pentsaeraren hedapenaren protagonista.
· Eraikuntzari dagokionez, oso handiak
ziren. Gela asko izaten zuten.

· Adibide gutxi dago. Arrazoia: eraikinak
etxebizitzak ziren eta gehienak egurrez eginak zeuden (harria garestia zen);
maiz, erre egiten ziren.
· Kontserbatu direnen artean:
Ø
Gazteluak: jaun batena edo erregearena.
Ø
Jauregiak: Adib.: Lizarrako jauregia.
Ø
Zubiak. Adib.: Cangas de Onís.
· Arkitektura zibila, kasu askotan, Santiago
Bideari lotuta dago. Adib.: Gares.
2.
ESKULTURA
- Arkitekturari lotuta dago eta honen
osagarri dela esan dezakegu.
- Kokapena: tinpanoak, portadak eta
kapitelak batez ere.
- Ezaugarri nagusia: antinaturaltasuna,
mugimendu falta, simetria.
- Gehien erabiltzen den gaia Pantokrator
izenekoa da.
- Adib.: Sta. Maria de Ripoll-eko ataria,
Silos-eko klaustroa, etab…
3.
PINTURA
- Arkitektura eta eskulturgintzarekin
erlazionatuta dago.
- Erlijioarekin erabat lotuta dago, kokapena
aldetik elizetako hormetan, absideetan batez ere, azaltzen delarik.
- Eskulturgintzan ikusi dugun bezalaxe, bere
helburu nagusia kateketiko-didaktikoa da. Beraz, azaltzen diren gaiak antzekoak
dira: Pantokratorrak, Azken Epaiketa...
- Ezaugarriak: marrazkia oso markatua da,
lerroari garrantzia emanez. Perspektibarik ez dago, mugimendurik ez,
naturaltasuna falta da eta koloreak lauak dira.
- Adib.: Taüll-eko Santa Maria eta Klemente
Deuna (Katalunian), San Isidorokoak (Leonen), etab…
ARTE ERROMANIKOA BIZKAIAN
Bizkaiko erromanikoko zatiak probintziaren iparraldean kokatzen dira, itsas Kantabrikoko alboan.
Hemen ikus dezakegu hainbat adibide:
·
San
Pelaio ermita
·
San Miguel Zumetxagako ermita
·
San
Miguel Fruizeko eliza
Bizkaiko eliz
erromanikoak
1. San Pelaio ermita (Bakion)
San Pelaio ermita, Bakiokoa, XII.mendearen eta XIII-koa da. 

2.
San Miguel Zumetxagako ermita
(Mugian)
San Miguel Zumetxagako ermita Mungian kokatuta dago, hau
Bizkaiko eraikin garrantzitsuena eta ezagunena da erromaniko arloan.


3. San Miguel Fruizeko eliza


No hay comentarios:
Publicar un comentario